Luật
Giáo dục đại học 2012 đã quy định về phân tầng giáo dục đại học (GDĐH), trong
đó các cơ sở GDĐH định hướng ứng dụng sẽ trở thành một thành tố quan trọng
trong hệ thống GDĐH. Hiện nay, mặc dù chưa có cơ sở GDĐH nào chính thức tuyên bố
phát triển theo định hướng ứng dụng, nhưng phát triển các chương trình đào tạo
theo định hướng nghề nghiệp (POHE) đã và đang là mối quan tâm của nhiều cơ sở
giáo dục đại học ngoài công lập,
Dự
án POHE 2 xin trích dẫn một số nội dung phỏng vấn bà Nguyễn Thị Chim Lang – Hiệu
trưởng trường ĐH Vũng Tàu và ông Lê Trường Tùng – Hiệu trưởng trường ĐH FPT về
quan điểm phát triển chương trình POHE ở Việt Nam.
Đào
tạo đại học: Thiếu cả thầy lẫn thợ
Lâu
nay xã hội vẫn dùng cụm từ “thừa thầy thiếu thợ” để chỉ tình trạng nặng về đào
tạo lý thuyết, hàn lâm và chưa coi trọng đúng mức đào tạo thực hành dẫn tới sản
phẩm đào tạo (sinh viên tốt nghiệp) không đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.
Thực trạng đó được minh chứng qua tỷ lệ có tới 50% tốt nghiệp khi đi làm đều phải
đào tạo lam bang dai hoc gia re lại (Nguồn: Sách trắng 2014 của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam).
Con số đó chứng minh thực tế rằng đào tạo đại học của Việt Nam đang thiếu cả thầy
(chuyên gia về một chuyên môn nào đó) và thiếu cả thợ (thành thạo về một nghề
nào đó). Theo ông Lê Trường Tùng, hầu hết trường đại học hiện nay vẫn là sản phẩm
của xã hội công nghiệp. Các quan điểm về xây dựng chương trình, năng lực yêu cầu
đối với giảng viên, tổ chức quá trình đào tạo… vẫn dựa trên mô hình trường đại
học truyền thống, tức đào tạo những gì nhà trường sẵn có chứ không phải những
gì mà nền kinh tế - xã hội tri thức đang cần tới.
Trong
những năm gần đây, với chủ trương “Đào tạo theo nhu cầu của xã hội”, các trường
đại học nói chung và trường đại học ngoài công lập nói riêng đã có những bước
chuyển mình mạnh mẽ. Nếu như trường ĐH Bà Rịa – Vũng Tàu ngay từ khi thành lập
đã gắn kết chặt chẽ hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học với những nhu cầu
và lợi thế so sánh của địa phương, thì trường ĐH FPT – với đặc điểm là một trường
đại học trực thuộc Tập đoàn FPT – lại theo đuổi triết lý: đã đào tạo là phải
hình thành năng lực làm việc thực sự để người học sau khi ra trường có thể làm
việc được ngay, tạo việc lam bang dai hoc gia re cho bản thân và cho mọi người. Những quan điểm này
rất phù hợp với những triết lý đào tạo của POHE.
POHE
– xu hướng đổi mới tất yếu của các trường đại học ngoài công lập
Ông
Lê Trường Tùng là người đã từng chứng kiến những bước phát triển đầu tiên của
chương trình POHE từ Hội thảo “Giáo dục Đại học theo định hướng nghề nghiệp tại
Việt Nam”(Hạ Long tháng 8/2008). Đúng 6 năm sau, khi tham gia Hội nghị “Báo cáo
kết quả triển khai chương trình POHE tại Việt Nam” (Nha Trang, tháng 8/2013),
Ông đã thực sự vui mừng trước những thành quả của chương trình POHE. Đào tạo
theo định hướng nghề nghiệp ứng dụng đã không chỉ dừng lại ở những dòng Nghị
quyết mà đã và đang trở thành hiện thực, và trường ĐH FPT thêm yên tâm khi đang
đi đúng định hướng. Đây cũng là cảm nhận của bà Nguyễn Thị Chim Lang khi tham
gia Hội nghị. Bà thực sự tin tưởng rằng, những nỗ lực trong suốt 8 năm qua của
nhà trường trong hợp tác với doanh nghiệp, phát triển nghiên cứu khoa học ứng dụng…
là một hướng đi hoàn toàn đúng đắn.
Cả
hai vị lãnh đạo cũng chung quan điểm rằng, cần nhân rộng hơn nữa mô hình đào tạo
POHE trong 70-80% các cơ sở GDĐH. Đặc biệt, đối với các trường đại học ngoài
công lập, khi vấn đề nâng cao chất lượng đào tạo là yếu tố mang tính “sống
còn”, thì việc đào tạo định hướng nghề nghiệp là một hướng phát triển sẽ đem lại
lợi thế cạnh tranh có giá trị cho các nhà trường.Tuy nhiên, để nhân rộng các
chương trình đào tạo POHE, lãnh đạo các trường đại học ngoài công lập còn mong
đợi hành lang pháp lý rõ ràng hơn và cần có sự thay đổi nhận thức, tâm lý của bản
thân mỗi nhà trường và của toàn xã hội.
